dimanche 12 décembre 2021

AFEISSA - AFICHOUS (11)

Afeissa, Afaissa (l.), (rom. afaissar, efaissar), v. a. Affaisser, v. aclapa, afardouli, escagassa.
Afaisse, afaisses, afaisso, afeissan, afeissas, afaison. 
S' afeissa, v. r. S' affaisser.
Sa tèsto s' afeissè coumo au jour de sa fin. 
M. Trussy.
Afeissa, afaissat (l.), afaissado, (chap. “enfeixat”, “enfeixada”, que porte un feix, de rama, massa pesat) part. et adj. Affaissé, affaissée. 
Al vielhard afaissat d' un fagot de ramado. 
J.-A. Peyrottes.
R. à, fais.

Afeissamen, Afessamen, Afaissomen (l.), s. m. Affaissement, v. ensacaduro; accablement, faiblesse, v. lassige. R. afeissa. Afeita, v. afeta. 

Afejouni (S'), v. r. Se passionner pour le jeu, v. ajougui. (chap. enjugassás: enjugasso, enjugasses, enjugasse, enjugassem o enjugassam, enjugasséu o enjugassáu, enjugassen.) 
Afejounisse, afejounisses, afejounis, afejounissèn, afejounissès, afejounisson. 
R. à, fejoun. 

Afelibri (S'), v. r. Prendre goût à la poésie provençale, s' initier au Fèlibrige, néologisme. Afelibri, afelibrit (l.), afelibrido, part. et adj. Passionné pour le Gai Savoir, amateur de littérature provençale.
D' amàbli jouvènt, forço afelibri. 
J. Roumanille.
N' i' a d' ùni que sèmblon bèn afelibri.
P. Giéra. 
R. à, felibre. (N. E. El título de esta obra es “lou tresor dóu Felibrige” : Thesaurus : vocabulario, tesoro.)
(chap. Yo, com editó, me estic afelibrín en este llibre.)

Afemeli, Afumeli (rh.), v. a. Donner l' amour du sexe; efféminer, v. efemina. (chap. afemellás: yo me afemello, afemelles, afemelle, afemellem o afemellam, afemelléu o afemelláu, afemellen.)
Afemelisse, afemelisses, afemelis, afemelissèn, afemelissès, afemelisson. Fau dounc afemeli, courroumpre, desloumba
La forço vivo.
Calendau.
S' afemeli, v. r. Se passionner pour les femmes, s' adonner aux femmes; s' efféminer.
S' afemelisson li plus fort.
T. Aubanel.
Afemeli, afemelit (l.), afemelido (chap. afemellat, afemellada, afeminat, afeminada), part. et adj. Adonné au sexe; efféminé, efféminée. 
Soun lut afemeli 
A pèr d' autro que tu souspira la roumanso. 
A. Crousillat. 
Feiniant, afemeli, sias bon que pèr mau-traire. 
A. Tavan.
R. à, femello. (chap. femella; cas. fémina, fembra, hembra)

Afemouni (S'), S' Afremouni (m.), v. r. Faire sa petite femme, affecter des airs de bon sens, en parlant d' une fillette. 
Afemounisse, afemounisses, afemounis, afemounissèn, afemounissès, afemounisson. 
R. à, femouno. 

Afena, Afenaja (l.), v. a. Donner du foin, affourrager, v. apastura, arriba. (chap. doná fenás, afená, afenajá, afenassá; doná ferrache o forrache, aferrachá, aferrajá, aforrachá, aforrajá; portá a pasturá)
Bestiàri malurous vengu dins moun troupèu,
Tenès, regardas bèn aquéu que vous afeno.
D. Ollivier.
S' afena, v. r. Pousser du foin, v. amati. 
Emè lou tèms li prat s' afenon, avec le temps les prés deviennent drus. 
(chap. En lo tems los prats se afenassen : creix lo fenás, la herba)
Afena, afenat (l.), afenado, (chap. burro afenassat, mula afenassada, com la desmemoriada mula de Desideri Lombarte de Peñarroija de Tastavins) part. et adj. Pourvu de foin.
Bèn afena e bèn acivada.
ARM. PROUV.
R. à, fen, afenage. (cas. dar heno, forrajear, dar pasto) 

Afenadou (rom. afenador), s. m. Lieu où l' on vend du foin; abat-foin, v. pasturiero, trapo, troumpo; logeur de bestiaux, v. establaire, fenassié. R. afena. (cas. lugar donde se vende el heno; v. establo; stabulum; chap. corral, pallissa: aon se fique la palla y datres forraches)

Afenage, Afenàgi (m.), Fenatge (l.), S. m. Action d' affourrager, quantité de foin qu' on donne à un cheval, prix de cette quantité; lieu où l' on héberge les bêtes de somme, fourrière, v. establage. (chap. acsió de aforrajá, cantidat de fenás que se done a un caball, preu de esta cantidat; puesto, lloc, aon se alberguen les montures, besties de montá.)
Chivau à l' afenage, cheval en pension; devès quatre sòu d' afenage, vous devez quatre sous pour le foin donné à votre cheval; metre un chivau à l' afenage, à fenage, mettre un cheval en fourrière. R. afena.
Afenaira, v. feneira; afenairaire, v. feneiraire. 

Afenaire, Afenarello, Afenairo, s. Celui, celle qui donne le foin aux bestiaux, v. arribaire.
R. afena.

Afenassa, Fenassa, v. a. Mettre un champ en prairie, v. apradi; vendre du foin en botte. (chap. afenassá, sembrá un cam, prat, en fenás, herba)
S' afenassa, v. r. Pousser un foin touffu, v. afena. 
Moun prat s' afenasso, mon pré devient dru. R. à, fenasso. 
Afenicioun, v. finicioun. 

Afera, Afura (m.), Afara (a.), Esfara (l.), (rom. esferar, it. lat. efferare), v. a. Effarer, donner un air farouche, v. enferouni; pour enferrer, v. aferra; pour affairé, v. afeira. (chap. afierás, ficás com una fiera)
Afère, afères, afèro, aferan, aferas, afèron. 
S' afera, v. r. S' effarer, devenir hagard.
Afera, aferat (l.), aferado, (chap. afierat, afierada) part. et adj. Effaré, effarée, animé; animée, hagard.
Sei bord soun ravaja pèr l' afera guerrié. 
T. Gros.
La mar es auto e lis erso aferado. 
S. Lambert.
R. à, fèr. 
Aferaja, v. afarraja; aferatge, v. farrage. 

Aferèsi (rom. auferezis, it. aferesi, cat. aferesis, esp. aféresis, port. apherese, lat. aphoeresis), s. f. Aphérèse, figure de grammaire par laquelle on supprime une syllabe ou une lettre au commencement d' un mot, comme lorsqu' on dit: dobo, èstro, sieto, vanado, pour adobo, fènèstro, assieto, avanado. 

Aferleca, Aferlucat (l.), Ahelecat (b.), Helecat (g.), Helecado, adj. Éveillé, éveillée, leste, v. escarrabiha; pimpant, pimpante, orné, ornée, v. esberi. PROV. Aferleca coume un nòvi. 
D' aquelo boulegado 
Jouiouso, aferlecado, 
Un vèn à iéu.
M. Lacroix. 
R. abeluga, aberluc. 

Aferma (rom. afermar, cat. affermar, esp. afirmar, port. affirmar, it. affermare, lat. affirmare), v. a. Affermir, v. afermi; affirmer, v. afierma; affermer, v. arrenda; arrêter, v. arresta. (chap. de firme, afirmá, firmá)
Afermère, afermi (périg.), j' affermai.
Afermi pèr diès ans un grand be que chaumavo. 
A. Chastanet. 
Aferma, afermat (l.), afermado, part. Affermi, affermie; arrêté, arrêtée. R. à, ferme, fermo. 

Afermaduro (rom. affermadura, affremadura), s. f. t. de coutumes. Garantie, attestation, reconnaissance de dette, v. averamen, recouneissènço. R. aferma.
Afermage, s. m., Action d' affermer, en Dauphiné et Limousin, v. arrendamen. R. aferma.

Afermi, Rafermi, Ranfermi, v. a. Affermir, raffermir, v. aceira, assegura (chap. assegurá), referma.
Afermisse, afermisses, afermis, afermissèn, afermissès, afermisson. 
La paret respoundeguè: La terro es bèn plus forto, perqué m' afermis. 
CONTE POP.
S' afermi, v. r. Se raffermir.
S' afermissènt, s' afermin (g.), se raffermissant.
Afermi; afermit (l.), afermido, (chap. assegurat, assegurada, firme, una embastida) part. et adj. Affermi, affermie, raffermi, raffermie. R. à, ferme.

Afermimen, Afermissament (lim.), s. m. Affermissement, v. assetamen. R. afermi. 
Afermo, v. fermo. 

Aferouna, Afurouna (a ), Aferouni, Aferouli, (l.), v. a. Animer, exciter, v. encagna, enferouni.
S' aferouna, v. r. Devenir ardent, s' animer.
Aferouna, aferouni, aferounit (l.), aferounado, aferounido, part. et adj. Animé, animée, enflammé, enflammée. 
Aferouni coume un gau, fier comme un coq.
(chap. furo com un gall)
Un mounde aferouna pamens desboucho en masso. 
J. Désanat.
R. à, feroun. 

Aferra, Afera (niç.), (rom. cat. esp. aferrar, port. afferrar, it. afferrare), v. a. Enferrer, saisir avec un croc, prendre de force, v. agafa, avera.
Lou diantre m' aferre! (chap. aferrá, de ferro, pendre o agarrá en forsa)
La Bellaudière. 
Lou cagassango que m' aferre!
G. Zerbin. 
S' aferra, v. r. S' enferrer, s' accrocher. 
Aferra, aferrat (l.), aferrado, (chap. aferrat, aferrada) part. et adj. Accroché, accrochée. R. à, ferre. Aferrage, v. farrage.

Afés, s. m. Huissier, en vieux gascon (1493), v. ussiè. (cas. ujier)
Afessa, v. afeissa.

Afestouli, Afestourli, Afestoulido, Afestourlido, adj. En fête, content, contente, qui fait une chose de grand coeur, v. afeciouna, enfestouli. 
De-countùnio fan espeli 
Un pichot mot afestouli. 
L. Roumieux. 
La chato afestoulido 
Que dins l' erbo t' a culido. 
A. Mathieu. 
R. à, fèsto. 

Afèt, D' Afèt, adv. Tout à fait. entièrement, à fond, en Toulousain, 
v. founs (de).
Aquelo tèsto despartido
Que n' es pas afèt estourrido. 
L. Vestrepain. 
R. de, efèt. 
Afeta, Afeita (d.), Afetta, Afecta (l. g.), (rom. afaitar, cat. esp. afectar, rom. port. affectar, it. affettare, lat. affectare), v. a. et n. Affecter, prendre à tâche, v. óupila; destiner, appliquer, v. aplica; parer, orner, lisser, en Dauphiné, v. alisca. (chap. afectá)
Afète, afètes, afèto, afetan, afetas, afèton. 
Lou trop legi afèto, l' excès de lecture fatigue.
S' afeta, v. r. S' affecter, s' inquiéter, v. frapa, pima; avoir de l' affectation, être affété. 
S' afetavo en parlant, il était affété dans ses discours.
Afeta, afectat (l.), afectado, (chap. afectat, afectada) part. et adj. Affecté, affectée, affété, affétée, v. minous. 
Soun afeta, soun fièr, ardit coume de page.
L. Roumieux. 

Afetacioun, Afetacien (m.), Afectaciéu (l. g.), Afectaciou (b.), (esp. afectación, it. affettazione, lat. affectatio, affectationis), s. f. Affectation, (chap. afectassió) v. menganello, moio. 

Afetamen (rom. afaitament, v. it. affatamento), s. m. Parure, ornement, artifice, en Dauphiné, v. beloio. R. afeta. (cas. usar afeites, aparentar, adornar)

Afetarié, Afetariò (g.), Afeitari (d.), s. f. Afféterie, v. fignoulanço. 
Au mitan d' aquelo afetarié pudènto. 
F. Mistral. 
R. afeta. 

Afetiéu, Afectiéu (l. g.), Afetivo, Afectivo, Afetibo, Afectibo, (rom. afectiu, afectiva, it. affettivo, esp. afectivo, port. affectivo), adj. t. sc. Affectif, affective, R. afeta.
Afetios, afetùous, v. afutiau. 

Afetuous, Afectuous (l.), Afetuouso, Afetuouo, Afectuouso, Afectuouo, (rom. cat. afectuos, it. affettuoso, esp. afectuoso, port. affectuoso, lat. affectuosus), (chap. afectuós) adj. Affectueux, affectueuse, v. amistadous, amourau.

Afetuousamen, Afectuousomen (l.), (rom. affectuosamen, cat. afectuosament, it. affettuosamente, esp. afectuosamente, port. afectuosamente), adv. Affectueusement, v. amistadousamen . R. afetuous. (chap. afectuosamen)
Afèu, v. fèu 2; aféuatèi, v. fiéuatè; aféura, v. afebri. 

Aféutri, Enféutri (rom. afeltrar), v. a. Feutrer, embrouiller, v. acoudi, fèutra. 
Aféutrisse, aféutrisses, aféutris, aféutrissèn, aféutrissès, aféutrisson. 
S' aféutri, v. r. Devenir comme du feutre.
Touto lano s' aféutris, toute laine est propre à devenir feutre. 
(chap. feltre; afeltrí, afeltrís; cas. fieltro, hacerse la lana fieltro) 
Aféutri, aféutrit (l.), aféutrido, (chap. cotó afeltrit, llana afeltrida) part. et adj. Feutré, feutrée. R. à, feutre.

Aféutrimen, s. m. Action de feutrer, v. féutrage. R. aféutri. (chap. afeltrimén)

Afeva, Aféusa (g.), (rom. affeuar, afeosar, afiuzar, afeuzar), v. a. Fieffer, inféoder, v. enfèuda; acenser, v. acensa. (cas. enfeudar, censar) 
Afève, afèves, afèvo, afevan, afevas, afèvon. 
(chap. enfeudá: enfeudo, enfeudes, enfeude, enfeudem o enfeudam, enfeudéu o enfeudáu, enfeuden)
S' afeva, v. r. S' inféoder; s' impatroniser; s' abonner chez un forgeron ou un boulanger, en bas Limousin, v. acandoula. 
Afeva, aféusat (g.), aféusado, (chap. enfeudat, enfeudada) part. et adj. Inféodé, abonné, inféodée, abonnée, chaland. R. à, feu. 

Afevage, s. m. Abonnement, en bas Limousin, v. abounage. R. afeva.

Afevaire, Afevairo, s. Celui, celle qui s' abonne, v. acandoulaire, chaland. R. afeva.

Afevamen, Aféusamen (g.), (rom. afeusament, afiuament, afiusamen, affieusament), (chap. enfeudamén) s. m. Inféodation, acensement, v. acensamen. R. afeva. 
Afi, v. afin; afia, v. afida; afiaga, afiala, v. afiela; afialanda, v. afielanda; afiamen, v. afidamen. 

Afiança (rom. cat. afiansar, esp. afianzar, port. affiançar), v. a, et n. Promettre mariage à quelqu'un, lui donner sa foi; fiancer, v. fiança.
Afiancè ma sorre, il s' engagea avec ma soeur. (chap. afianse man germana)
Afianço à Roubert la poulido Coustanço. 
O. Bringuier.
A la vèlho d' afiança
Jan Pibre va se counfessa.
G. Azaïs. 
R. à, fianço. 

Afianço, s. f. Assurance, confiance, en Dauphiné. v. fisanço. R. afia. 
Afiat, v. fiat; afibla, v. afubla.

Afica, Ahica (g.), Afinca (lim.), Afincha, Afinta (l.), Apinca (auv.), (rom. cat. aficar, v. esp. afincar, it. afficare), (chap. ficá, afoná un planté adins la terra, plantá) v. a. Ficher, enfoncer dans la terre, v. planta, tanca; avaler de travers, v. engavacha; ajuster, viser, v. ajusta; attifer, v. atrenca.
Afique, afiques, afico, afican, aficas, aficon. 
S' afica, v. r. S' appliquer, tâcher de, v. afisca; se parer, s' ajuster, v. ajusta.
S' afincho en gants glaçats, en pantalouns coulants. 
Lafare-Alais.
Afica, aficat (l.), aficado, part. et adj. Fiché, fichée; appliqué, appliquée, attentif, attentive. R. à, fica.
Afical, aficau, v. ficau; afich, v. afisc, afri.

Aficha (rom. afichar, aficar, afigir, cat. aficar, port. affixar, b. lat. affixare), v. a. et n. Afficher, v. placarda; faire les publications du mariage civil, v. acounta, crida; t. de cordonnier, couper sur la forme les bouts du cuir. (cas. fijar un cartel, pancarta, publicación, amonestaciones; chap. fixá, penjá un cartell, pancarta)
L' aficharai pertout, je le publierai partout.
S' aficha, v. r. S' appliquer, s' obstiner (cat. capficar), v. afica; s' afficher, v. moustra.
Aficha, afichat (l.), afichado, part. Affiché, affichée. 
An aficha, ils ont fait leurs publications de mariage.
Despièi vue jour sian aficha.
C. Blaze. 
R. afica. 

Afichage, Afichàgi (m ), Afichatge (l. ), (rom. afigimen), s. m. Affichage, action d' afficher. R. aficha.

Afichaire, Aficharello, Afichairo (port. affixador), s. Afficheur, afficheuse. 
L' afichaire de la vilo, l' afficheur public.
Sènton veni l' afichaire e soun pot de colo. 
(chap. Senten vindre lo afichaire y son pot de cola; lo fixadó.)
J.-B. Gaut. 
R. aficha. 

Afichasso, s. f. Grande ou vilaine affiche, v. papafard, patènto. R. aficho. 

Aficheto, s. f. Petite affiche, v. papiè. R. aficho. 

Aficho (rom. affiction), s. f. Affiche, v. miroundello, placard; pour fiche, v. ficho. 
Aficho d' un mariage, extrait de l' acte de publication d' un mariage, que l' on affiche à la porte de la maison commune; estrassa lis aficho, déchirer les affiches. 
Uno grando aficho acoulourido.
F. Vidal.
R. aficha. 

Afichous, Afichouso, adj. Appliqué, appliquée, affectionné au travail, v. afeciouna, atravali; obstiné, opiniâtre, v. afri. R. aficha.

mercredi 8 décembre 2021

AFASTIGA - AFEIROUS (10)

Afastiga, Afasca et Afasta (l.), Ahastia (g.), (rom. cat. enfastigar, esp. enfastiar – asquearse -, port. affastar), v. a. et r. Rassasier, dégoûter, v. arrigoula, assadoula, embouni, ressacia; donner des nausées, v. descoura.

Afastigue, afastigues, afastigo, afastigan, afastigas, afastigon. 

(chap. fé fástic, fé escrúpol, doná ganes de vomitá, bossá o gitá)

A trop de plasés nostro amo s' afastigo. 

J. Laurès.

S' afastigon la visto coume lou sentimen

F. Mistral. 


Afastiga, Afastat (l.), Ahastiat (g.), Afastigado, Afastado (l.), Ahastiado, part. et adj. Rassasié, dégoûté, blasé, rassasiée, dégoûté, dégoûtée, blasée.

Blad afasca, blé dru. R. à, fastic, fàsti. (cas. asco)


Afastigant, Afascant (l.), Afastiganto, Afascanto, adj. Rassasiant, rassasiante, dégoûtant, dégoûtante, v. fastigous. (cat. fastigós; chap. asquerós, fa fástic o escrúpol)

PROV. Afastigant coume un mihas routaire. 

R. afastiga. 

Afastigous, afascous, v. fastigous. 


Afatiga (it. affaticare), v. a. et n. Fatiguer, lasser, v. alassa, fatiga (chap. fatigá; cas. fatigar).

Afatigue, afatigues, afatigo, afatigan, afatigas, afatigon. 

Afatigue pas trop, je ne fais pas un travail pénible.

S' afatiga, v. r. S' empresser, s' évertuer. 

On s' afatigo, 

On vai de boutigo en boutigo. (chap. botiga, tenda)

J. Michel.

Afatiga, afatigat (l.), afatigado (chap. fatigat, fatigada, cansat, cansada, rendit, rendida), part. et adj. En fatigue, embesogné, empressé; excédé, embesognée, empressée; excédée, épuisé par les dépenses. 

Faire soun afatiga, faire l' empressé. 

PROV. Afatiga coume un paure ome que coulo sa trempo. 

R. à, fatigo.


Afatoun, Afatour (a.), s. Prune sauvage, fruit du prunier de Briançon, v. aragnoun; prunelle de l' oeil, dans les Alpes, v. prunello. (chap. “prunelo”, mote de Beseit; pruna borda, salvache)

Te durbiè d' afatoun, il ouvrait de grands yeux. 

E si dous afatoun se chanjèron en font. 

F. Gras.

R. afarta?


Afatouni, v. a. Chiffonner, v. amouchouna, apanouchi. 

Afatounisse, afatounisses, afatounis, afatounissèn, afatounissès, afatounisson. 

S' afatouni, v. r. S' avachir. 

Afatouni, afatounit (l.), afatounido, part. et adj. Avachi, avachie, chiffonné, chiffonnée, lâche, languissant, languissante. R. à, fatoun.


Afatounie, Afatourié (a.), s. m. Prunier de Briançon, prunier sauvage, v. agrenas. (Prunus brigantina) R. afatoun. (chap. prunera borda; la prunera de Briançon : Briançó : Briansó: apellit de “Gandalla” de ValderrobresMirabellen alemán)

Afatounie, Afatourié (a.), s. m. Prunier de Briançon, prunier sauvage, v. agrenas.


Afatrassi, v. a. Rendre mou, lâche, v. aflaqui. (chap. aflaquí, aflaquís, aprimá, aprimás, arguellá, arguellás)

Afatrassisse, afatrassisses, afatrassis, afatrassissèn, afatrassissès, afatrassisson. 

S' afatrassi, v. r. S' avachir, devenir languissant.

Afatrassi, afatrassit (l.), afatrassido, part. et adj. Avachi, affaibli, ie; lâche, fané, fanée, languissant, ante. 

Ome afatrassi, homme énervé; afatrassi coume un assignat, mou comme chiffe. 

Veirés voueste magnan afatrassi. 

J. Diouloufet.

Afatrassido, ai! las! pauro, desounourado. 

A. Arnavielle. 


Afebla, Afubla (rh.), (it. afflebolare), v. a. Rendre faible, v. afebli.

S' afebla, v. r. Devenir faible, montrer de la faiblesse.

Afebla, afeblat (l.), afeblado, part. et adj. Faible, prévenu pour quelqu'un. R, à, feble.


Afebli, Afubli (rh.), (rom. afeblir, afeblezir, aflebir, cat. afeblir, esp. afeblecer, it. afflebolire), v. a. Affaiblir, v. aflaqui. (cas. flaquear, debilitar; chap. afluixás, debilitás)

Afeblisse, afeblisses, afeblis, afeblissèn, afeblissès, afeblisson.

S' afebli, v. r. S' affaiblir.

Soun alen s' afeblissiè.

P. Mazière.

Afebli, afeblit (l.), afeblido (cat. afeblitafeblida), part. et adj. Affaibli, affaiblie. R. à, feble.

 

Afeblimen, Afeblissimen (m.), Afeblissament (d.), (it. afflebolimento), s. m. Affaiblissement, v. aflaquimen. R. afebli. (cat. afebliment)


Afeblissènt, Afeblissent (l.), Afeblissènto, Afeblissento, adj. Affaiblissant, affaiblissante, v. aflaquissènt.

R. afebli.


Afebri, Aféura (lim.), (b. lat. febrire), v. a. Donner la fièvre, v. enfebra. (cas. enfebrarenfiebrarse, tener fiebre; chap. tindre fiebreafebrí : yo me afebrixcoafebrixesafebrixafebrimafebriuafebrixen.)

Afebrisse, afebrisses, afebris, afebrissèn, afebrissès, afebrisson.

S' afebri, v. r. Prendre la fièvre, se passionner (cas. enfervorecerse, fervor: hervor), se monter la tête. 

Afebri, afebrido (rom. cat. chap. afebrit, afebrida), part. et adj. Enfiévré, enfiévrée. 

Madaleno anequelido, 

Afebrido. 

Abbé Bresson.

R. à, fèbre.


Afecioun, Afecien (m.), Afeciéu (d.), Afecciéu (l.g.), Afecciou (b.), (cat. affecció, esp. afección, it. affezione, rom. lat. affectio, affectionis, chap. afecsió), s. f. Affection, attachement, v. estaco; ardeur, chaleur, ferveur, zèle, véhémence, v. abelu, atur, freto.

Queto afecioun! quelle ardeur! i' ana d' afecioun, travailler de tout coeur; de l' afecioun que i' anavo, du coeur dont il y allait; aquel ome es tout d' afecioun, cet homme est tout coeur.


Afeciouna, Afecciouna (l. g.) Afeciéuna (lim.), (val. afectiunà, cat. aficionar, esp. afeccionar – aficionar -, it. affezionare), v. a. Affectionner, v. ama; encourager, animer, enhardir, v. afisca, aferouna.

Jou n' èi cap d' entenciéu de vous afecciouna. 

F. de Cortète.

S' afeciouna, v. r. Prendre goût, (chap. afissioná, pendre gust) prendre courage; s' appliquer avec passion. 

Afeciouno-te 'n pau, allons, un peu d' entrain. 

Afeciouna, afecciounat (l.), afecciounado, (chap. afissionat, afissionada) part. et adj. Affectionné, affectionnée; passionné, passionnée, zélé, zélée, ardent, ardente; qui a du goût pour, amateur (+ fan).

Travaio afeciouna, il travaille de grand coeur; es un pau afeciounado, elle est joliment contente. R. afecioun.


Afeciounadamen (esp. aficionadamente, it. affezionatamente), adv. Avec affection, chaleureusement, (cas. calurosamente, acaloradamente; chap. afissionadamén, en afissió o passió, acaloradamén) v. amourousamen (cas. amorosamente; chap. amorosamen). 

Un d' aquéstis oustau coussu que trevavo afeciounadamen noste fin quistaire. 

J. Roumanille. 

R. afeciouna. 


Afeciounaire, Afeciounarello, Afeciounairo, S. et adj. Celui, celle qui anime, exhorte, encourage, v. empuradou. R. afeciouna. (cas. animador, aficionado, fan)

Afecta, v. afeta. 


Afedouna, v. n. Mettre bas, en parlant d' une jument, en Velay, v. poulina. R. à, fedoun.


Afegi, Afetgi (l.), Afugi (m.), Ajufi, Ajoufi (g.), Ajufri (a.), (rom. afegir), v. a. Rendre consistant comme du foie, fouler, tasser, v. amara, amarsi, marja, couti.

S' afegi, v. r. Prendre la consistance du foie, se seller, en parlant d' un terrain.

Afegi, afetgit (l.), afetgido, part. et adj. Consistant comme du foie; tassé, tassée; accroupi, accroupie. 

Pan afegi, pain mal levé; terro afegido, terre sellée. R. à, fege (chap. feche; afegí es ficá algo damún de lo que ya ña, yo afegixco 10 euros a la aposta, tú afegixes carn al topí; cat. fetge, pronunciat /(al) fetja/ a Barchinona i rodalies; v., si existeix, afetgir). 


Afegimen, s. m. Consistance analogue à celle du foie; tassement des terres, v. assetament. R. afegi. (cat. afetgiment, de fetge)


Afeinianti, v. a. Rendre fainéant, v. acagnardi, agourrini.

Afeiniantisse, afeiniantisses, afeiniantis, afeiniantissèn (ex. Ascuma, els ascumitas de Calaceit), afeiniantissès, afeiniantisson.

S' afeinianti, v. r. Devenir fainéant. 

Afeinianti, afeiniantit (l.), afeiniantido, (chap. engossit, engossida, acostumat o acostumada a no fotre o fé res, com Marcel Pena y datres catalanistes scelerats) part. et adj. Acagnardé, acagnardée. 

Revengu de l' armado afeinianti, barjaire.

P. Félix. 

R. à, feiniant.


Afeira, Afaira (l.), Ahera (b.), (rom. afarar), v. a. Rendre affairé, v. afasenda, afana. (chap. afaenás, enfaenás, embolicás en mes faena)

Afaire, afaires, afairo, afeiran, afeiras, afairon.

S' afeira, v. r. S' empresser, se fatiguer. Afeira, afairat (l.), afairado, (chap. afaenat, afaenada) part. et adj. Affairé, affairée, empressé, empressée; endetté, endettée; affecté, affectée, ridicule par les soins qu' il se donne.

En goustant, afeira, cercavon de peireto. 

F. Du Caulon. 

R. afaire. 


Afeiradis, Afairadis et Afairomen (l. g.), s. m. Soin des affaires, empressement, v. afougamen. R. afeira. 


Afeiras, Afairas (l.), s. m. Grosse affaire, mauvaise affaire. 

Aqueles afairasses m' empachon de dourmi (l.), ces diables de procès m' ôtent le sommeil. R. afaire. (N. E. ôtent : ostent : oster)


Afeirot, Afairot et Afairou (l.), Aherot (g.), s. m. Petite affaire, petite occupation; petit objet, petit outil, v. besougneto. 

S' óueupejo à sis afeirot, il fait son petit trantran.

Tout li fisant mous afairots. 

B. Floret.

Se sès curious de ne mai saupre 

Sus tout aqueles afairous. 

Lafare-Alais. 

R. afaire. 

Afeirous, Afairous (l.), n. p. Affairous, Affairoux, nom de fam. lang. R. afaire. 


Afeissa